Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2019, tỉ lệ tử vong do bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh tại Việt Nam là khoảng 14,3/1000 trẻ sơ sinh. Đây là con số khá cao và đáng lo ngại. Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là một căn bệnh nặng có thể dẫn đến biến chứng suy hô hấp hoặc thậm chí là dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là gì
Trong giai đoạn trước sinh, phổi là cơ quan phát triển cuối cùng trong cơ thể của trẻ. Một số bộ phận quan trọng của phổi không phát triển cho đến giai đoạn cuối thai kỳ. Vì vậy trẻ sơ sinh có tỉ lệ cao nguy cơ mắc bệnh viêm phổi.
Viêm phổi là tình trạng nhiễm khuẩn ở phổi do các nguyên nhân như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hoặc nấm. Từ đó tác động trực tiếp đến chức năng trao đổi khí và các biến chứng khác có thể xuất hiện.
Những hậu quả của viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể rất nghiêm trọng, bao gồm:
- Suy hô hấp: Viêm phổi có thể làm cho trẻ khó thở, suy hô hấp và khó khăn trong việc lấy đủ oxy cho cơ thể.
- Suy tim: Viêm phổi nặng có thể gây ra suy tim, một trạng thái mà tim không hoạt động hiệu quả để bơm máu đủ cho cơ thể.
- Đột quỵ: Viêm phổi nặng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do sự cản trở của các động mạch trong phổi.
- Tử vong: Nếu không được chữa trị kịp thời, viêm phổi nặng có thể gây ra tử vong cho trẻ sơ sinh.
Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh
1. Nhiễm khuẩn gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Viêm phổi ở trẻ sơ sinh chủ yếu là do các loại vi khuẩn như Listeria, Coli, vi khuẩn Gram âm. Nhiễm khuẩn phổi ở trẻ có thể xảy ra từ trước, trong hoặc sau khi đẻ, liên quan mật thiết tới thời gian vỡ ối trước khi đẻ.
2. Viêm phổi ở trẻ sơ sinh do hít phải nước ối
Trẻ sơ sinh có thể bị viêm phổi do hít phải nước ối, phân su đã nhiễm khuẩn hoặc dịch tiết ở đường sinh dục của người mẹ lúc trẻ chuẩn bị chào đời.
3. Thiếu dưỡng khí trong tử cung
Thai nhi trong tử cung bị thiếu dưỡng khí. Do đó trong quá trình mang thai, người mẹ phải kiểm tra định kỳ, nhất là giai đoạn cuối để phát hiện sớm tình trạng này và có biện pháp can thiệp kịp thời.
3. Viêm phổi ở trẻ sơ sinh do bị thiếu cân
Những trẻ sơ sinh thiếu cân do các phản xạ đường thực quản còn chưa hoàn thiện, vận động cơ chưa đều đặn nên dễ bị trào ngược thực quản dạ dày khiến sữa bị hít nhầm vào phổi, gây các triệu chứng thở gấp, hụt hơi, tím tái mắt. Lượng sữa hít vào càng nhiều thì triệu chứng càng nặng, có thể gây ra viêm phổi.
4. Sinh non
Trẻ sinh non có nguy cơ cao bị phổi yếu do phổi của họ chưa phát triển hoàn thiện, không đủ khí phổi để giữ cho phổi được thông thoáng.
5. Tiền sử bệnh từ mẹ
Nếu mẹ bị nhiễm viêm phổi, hen suyễn hoặc các bệnh khác, cơ hội truyền bệnh từ mẹ sang cho con là rất cao, dẫn đến viêm phổi ở trẻ sơ sinh.
6. Khí hậu gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Không khí ô nhiễm hoặc khí hậu không tốt cũng có thể gây ra phổi yếu ở trẻ sơ sinh.
7. Chất độc
Việc tiếp xúc với các chất độc như thuốc lá, hóa chất, khói bụi,..có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của trẻ sơ sinh.
8. Các bệnh khác
Những bệnh lý như viêm phổi, viêm màng phổi, hen suyễn, phù phổi,..cũng có thể làm giảm chức năng phổi và dẫn đến phổi yếu ở trẻ sơ sinh.
Trẻ bị các bệnh như viêm da, viêm khoang miệng, viêm dây rốn cũng có thể dẫn đến viêm phổi.
7 Dấu hiệu của bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh ban đầu thường nghèo nàn, không rõ ràng nên rất khó nhận biết. Một số dấu hiệu nhận biết:
1. Sốt
Viêm phổi ở trẻ sơ sinh thường có triệu chứng sốt trên 37,5 độC hoặc hạ thân nhiệt
2. Tiếng rên
Viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể phát ra tiếng rên hoặc tiếng ngáy khi thở.
3. Ho
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi cũng có thể ho, mặc dù đây không phải là triệu chứng chính.
4. Khó thở
Viêm phổi làm cho phổi của trẻ không hoạt động hiệu quả và khó khăn trong việc lấy đủ oxy cho cơ thể. Trẻ sơ sinh bị viêm phổi thường có khó thở hoặc thở khò khè.
5. Mệt mỏi, không muốn ăn
Viêm phổi làm cho trẻ mất năng lượng và có thể không muốn ăn.
6. Tình trạng khó chịu
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi có thể trở nên khó chịu và khóc nhiều hơn.
7. Bỏ bú
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi thường bỏ bú hoặc bú kém
Cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh
1. Mẹ bầu cần phòng tránh sinh non
Sinh non là nguyên nhân gây ra bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh cao hơn ở những đứa trẻ bình thường, do phổi của trẻ chưa được phát triển đầy đủ. Ngoài ra, trẻ sinh non có hệ miễn dịch kém phát triển hơn, do đó cũng dễ bị nhiễm trùng hơn.
2. Đảm bảo vệ sinh tốt
Tránh cho trẻ tiếp xúc với những người bệnh và đảm bảo vệ sinh tay thường xuyên bằng cách sử dụng xà phòng và nước.
3. Thường xuyên vệ sinh các vật dụng tiếp xúc với trẻ
Bao gồm chổi quét, tã, chăn, gối, đồ chơi,… Các vật dụng này nên được vệ sinh thường xuyên để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
4. Tiêm phòng
Các loại vaccine phòng bệnh như vaccine viêm phổi do pneumococcal gây ra có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Ba mẹ cần tiêm chủng đầy đủ theo lộ trình cho bé để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh
5. Tăng cường dinh dưỡng cho trẻ
Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Cung cấp cho trẻ ăn đầy đủ các loại thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, để tăng cường hệ miễn dịch.
6. Thường xuyên đi khám sức khỏe
Đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý và điều trị kịp thời.
6. Giữ ấm cho trẻ
Tránh cho trẻ bị lạnh và giữ cho trẻ luôn ấm áp bằng cách mặc quần áo ấm và giữ cho phòng ngủ của trẻ được ấm áp.
7. Hạn chế tiếp xúc với khói bụi và hóa chất độc hại
Tránh cho trẻ tiếp xúc với các chất độc hại, khói bụi, và các chất có thể gây kích ứng đường hô hấp.
Bảo Bối hi vọng bài viết sẽ giúp ba mẹ nhận ra sự nguy hiểm của bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh và biết được cách phòng ngừa bệnh cho bé.
